Wat is beelddenken?
Beelddenken is een manier van denken in beelden en gebeurtenissen.
De meeste mensen denken dat iedereen op dezelfde manier denkt, maar dit berust op een misverstand. Hoe denk jezelf? Ben je meer verbaal of meer visueel ingesteld? We nemen de proef op de som:
Doe je ogen eens dicht en stel je het woord ZON eens voor. Wat zie je in gedachten? Je kunt dan in gedachten een zon voor je zien met stralen die jou lekker verwarmen. Deze denkstijl wordt het visuele denksysteem (beelddenken) genoemd.
De meeste mensen zien echter de letters Z-O-N voor zich.
Deze manier van denken wordt het verbale denksysteem (taaldenken of begripsdenken) genoemd. Dit betekent dat iemand voornamelijk in woorden en zinnen denkt.
Wetenschap
In de wetenschap noemen we beelddenken de visueel-ruimtelijke leerstijl. Internationaal worden termen gebruikt als: ‘visualspational memory’, visuospatial thinking’ en ‘visuospatial learning’. Taaldenken wordt in de wetenschap de verbale cognitieve leerstijl genoemd.
Geboorte
Bij de geboorte is ieder mens voor 100% een beelddenker. Een baby kent woorden en zinnen nog niet. Hij ziet alleen maar beelden. Later in de ontwikkeling leren kinderen praten en worden klanken gekoppeld aan beelden.
School
Als een kind naar school gaat, dan leert het in het huidige onderwijssysteem opeens dat het woord ‘zon' niet de zon is die je in gedachten voor je ziet, maar dat de zon bestaat uit losse letters met een bepaalde vorm en een bepaalde volgorde:
z-o-n.
Voor kinderen die een voorkeur hebben ontwikkeld voor taaldenken is dit geen enkel probleem, maar er zijn ook kinderen die een voorkeur blijven houden voor het beelddenken. Zij krijgen vaak wél problemen op school met spellen, lezen en rekenen. Meestal komen die problemen zowel voor de leerkrachten als voor de ouders totaal onverwachts. Beelddenkers zijn in de kleutergroepen juist vaak kinderen die het heel goed lijken te doen op school.
De meeste kinderen leren in de loop van de jaren de taal te gebruiken als denk-en communicatiemiddel, maar bij beelddenkers is dat niet zo. Zij blijven een voorkeur hebben voor het denken in beelden. En hoewel iedereen in principe in beelden kan denken, maar er is een wezenlijk verschil tussen beeld-denken en beeld-vormen.
Beelddenken en beeldvormen
Veel mensen denken dat beeld-denken en beeld-vormen hetzelfde is, maar dat is niet zo. Beelddenken is een leerstijl, een manier van léren. Een beelddenker dénkt echt in beelden, in 3D-beelden. Om te kunnen vertellen wat hij denkt, moet hij eerst zijn beelden omzetten in taal. Dat omzetten naar taal gebeurt dus áchteraf en het kost de beelddenker veel tijd en energie.
Een taaldenker denkt echt in woorden en hij vórmt daarbij een beeld. Hij maakt een plaatje als een gedachtesteuntje om er later over te kunnen vertellen. Een taaldenker heeft dus géén tijd nodig om beelden om te zetten naar taal. Hij denkt al in taal.
Beelddenker of taaldenker?
Vanaf ongeveer het vierde jaar gaat een kind een voorkeursdenken ontwikkelen: taaldenken of beelddenken. Vanaf een jaar of tien is dit proces voltooid. Dit betekent dat een beelddenkend kind later ook een beelddenkende puber en een beelddenkende volwassene zal zijn. Een echte beelddenker zal altijd voor meer dan 60% in beelden denken. Een taaldenker voor minder dan 40%.
Wetenschappelijk onderzoek
Uit eerder onderzoek was al gebleken dat beelddenken erfelijk is, maar dit was tot nu toe nog niet wetenschappelijk is bewezen. Op dit moment zijn de resultaten bekend van het onderzoek naar beelddenken dat de Universiteit van Utrecht in 2017 heeft gedaan. Uit die resultaten blijkt dat beelddenken inderdaad erfelijk is.
Wil je meer hierover meer weten?
Lees mijn blog “Beelddenken: praktijk versus wetenschappelijk onderzoek”. Hierin vind je de link naar het volledige onderzoeksverslag.
Is jouw zoon/dochter een beelddenker?
Wil je eerst een indruk krijgen of jouw kind/puber beelddenker zou kunnen zijn?
Vul dan een aantal vragen in over je zoon/dochter in de Test 'Ben ik een beelddenker?', of laat hem/haar dat zelf doen. Dit duurt ongeveer 5 minuutjes.
Je krijgt dan een eerste indruk of beelddenken een oorzaak zou kunnen zijn van de problemen die je zoon/dochter op school ervaart.
Zijn het leerproblemen of problemen met leren?
Zowel beelddenkers als taaldenkers kunnen leerproblemen op school hebben, maar vaak hebben beelddenkers totaal onverwachte leerproblemen. Dit heeft vooral te maken met het huidige onderwijssysteem. Dat is vooral talig ingesteld. Beelddenkers moeten zichzelf maar leren redden in die ‘talige' omgeving en dit gaat niet altijd probleemloos.
Een uitspraak over beelddenkers die je vaak hoort : “Het zit er wel in, maar het komt er niet uit”.
Welke problemen hebben beelddenkers vaak?
Veel woorden nodig
Om een beeld te beschrijven heb je heel veel woorden nodig. Beelddenken gaat veel sneller dan taaldenken. Taaldenkers kunnen 2 tot 3 woorden per seconde ‘denken', beelddenkers zien 32 beelden per seconde. Deze beelden moeten dan allemaal worden omgezet in taal.
Tijd en volgorde
Beelddenkers hebben vaak moeite met het verwerken van tijd en volgorde. Op school ligt de nadruk vaak juist voor het grootste gedeelte op het verwerken van informatie naar tijd en volgorde, zoals bij spelling, lezen en rekenen.
Chaos in het hoofd
Beelddenken verwerken allerlei informatie van nature gelijktijdig. Het is daarom nog wel eens een chaos in het hoofd van een beelddenker. Als een beelddenker een verhaal vertelt, is er vaak geen touw aan vast te knopen. Beelden komen namelijk niet netjes op volgorde binnen!
Snel afgeleid
Beelddenkers zien allerlei situaties en gebeurtenissen voor zich. De ogen zijn voor hen het belangrijkste zintuig. Ze zijn hierdoor ook vaak snel afgeleid. Als ze een geluid horen, dan moeten ze ´zien´ waar het vandaan komt!
Eigen taalgebruik
De belevenis staat bij beelddenkers voorop. Woorden waarbij ze geen beeld hebben, zullen ze dan ook vaak niet begrijpen. Aan klanken die ze wel begrepen hebben, voegen de belevenis die ze erbij hebben toe. Op deze manier ontstaat er vaak een ‘eigen' taalgebruik. Beelddenkende families kunnen zo een geheel eigen woordenschat hebben, die door andere mensen niet wordt begrepen.
Denken in overeenkomsten
Beelddenkers denken niet in verschillen, zoals taaldenkers, maar in overeenkomsten. Ze voegen nieuwe informatie toe aan de beelden die ze al in hun hoofd hebben. Die beelden worden daardoor steeds groter én ...chaotischer. Er zit geen echte structuur in. Nieuwe kennis lijkt daardoor soms 'niet aan te komen'.
Antwoord niet kunnen uitleggen
Het denken in beelden gaat snel. Het antwoord op een vraag is er vaak ineens, als in een flits. Omdat het zo snel gaat, is de een beelddenker vaak niet in staat om zijn antwoord uit te leggen. Dat is in de klas erg lastig: de leerkracht/docent rekent het antwoord pas goed, als je kunt uitleggen hoe je er aan gekomen bent.
Omdat de denksprongen van een beelddenker vrij groot zijn, weet hij vaak niet meer hoe hij op een antwoord is gekomen. In veel schoolsituaties wordt het antwoord dan gewoon fout gerekend of in het gunstigste geval krijgt hij een aantal punten aftrek.
Eigen werkelijkheid
Beeldenkers kunnen door hun manier van denken gedesoriënteerd raken: ze zien niet waarnaar ze kijken, maar ze zien wat ze dénken. Hierdoor denken ze vaak dat wat zich in hun hoofd afspeelt ook de werkelijkheid is.
Kenmerken beelddenker
In het algemeen komen onderstaande kenmerken bij beelddenkers vaak voor. Je hoeft niet álle kenmerken te hebben om een beelddenker te zijn.
Een beelddenker:
Wereldspel
Het Wereldspel is non-verbaal onderzoeksmateriaal om vast te stellen welke leerstijl je zoon/dochter heeft: beelddenken of taaldenken. In de wetenschap spreken we over de visuele cognitieve denkstijl of de verbale cognitieve denkstijl.
In het filmpje hieronder krijg je een goede indruk hoe dat in zijn werk gaat.
Meer weten?
Wil je meer weten over beelddenken en over de manier waarop beelddenkers informatie het beste kunnen verwerken, leren en onthouden? Op mijn website vind je hierover artikelen met daarin veel informatie, voorbeelden en filmpjes.
- Heb je een zoon/dochter in de leeftijd van 7-15 jaar?
- Heb je het idee dat er bij hem/haar meer inzit dan eruit komt?
- Heb je een (puber)kind dat al faalangst heeft ontwikkeld, omdat het maar niet lukt om te leren spellen, lezen, rekenen of om woordjes ‘erin te stampen’?
- Wil je niet blijven afwachten totdat het allemaal ‘vanzelf’ wel weer goed komt?
Volgende stap
- Wil je zeker weten of beelddenken de oorzaak zou kunnen zijn van de tegenvallende schoolprestaties van je zoon/dochter?
- Wil je verdere leerachterstand en frustratie bij je (puber)kind voorkomen?
- Wil je graag weten hoe je thuis met hem/haar kunt oefenen op een manier die wél resultaat heeft?
Neem contact met me op via 06 – 49 89 42 71 of stuur een mailtje naar brigitte@www.eigenwijsleren.nl
Of neem een kijkje bij Beelddenkonderzoek