Breinkennis: Ik leer, ik leer zoals jij ook leert!

Effectief Leren

Als je een puber op de middelbare school hebt, dan herken je dit vast wel. Je zoon/dochter moet vaak heel veel leren, vooral bij de moderne vreemde talen.  Woorden leren voor Engels, Duits, Frans of Spaans is natuurlijk ook een must om de taal te leren spreken.  Het leren van woorden is echter vaak absolute horror voor je puber. Het zijn er meestal niet alleen véél, maar het is natuurlijk ook belangrijk dat ze niet alleen in het kortetermijngeheugen worden opgeslagen, maar ook in het langetermijngeheugen. En dáár wringt nu vaak juist de schoen. Pubers weten vaak niet hóe ze moeten leren. Ze hebben onvoldoende breinkennis.

Woorden leren: een echte uitdaging

Waarom is het leren van woorden vaak een echte uitdaging voor je puberkind?  Daar is een aantal redenen voor te bedenken. Op de eerste plaats vindt je puber woordjes leren meestal gewoon saai. Op school geeft de docent vaak alleen het advies woorden vaak te herhalen en de rijtjes erin te ‘stampen’. Dit zou ervoor zorgen dat je woordjes opslaat in het langetermijngeheugen. Maar is dit ook zo en hoe effectief is dit dan eigenlijk? Is het menselijk geheugen een soort ‘harde schijf’ het brein?

Goed of slecht geheugen?

Opslag van informatie in het geheugen is natuurlijk belangrijk bij het leerproces. Wanneer informatie snel weer wordt vergeten, zegt iemand dikwijls dat hij/zij nu eenmaal niet zo’n goed geheugen heeft. Maar klopt dat wel, kun je eigenlijk wel een ‘goed’ of een ‘slecht’ geheugen hebben voor woordjes of andere leerstof? En hoe zou dat dan gemeten moeten worden?

Harde schijf

Als iemand zegt dat hij een goed of een slecht geheugen heeft, dan lijkt het erop dat het geheugen een soort ‘bewaarplek’ zou zijn, een soort ‘harde schijf’ in het brein. Is dit ook zo? Het antwoord is simpelweg ‘nee’. Het geheugen is niet één vaste plek ergens in ons brein. Het geheugen is geen vaste bewaarplek. Leren en leerstof verankeren in het geheugen is een proces. Een proces dat iedereen die iets wil leren moet doorlopen: jong of oud. Dit is de tweede reden dat met name woordjes leren vaak mis gaat bij je puber. Je zoon/dochter ziet woordjes leren en leren in het algemeen niet als een proces, maar als iets waar je de avond voor een S.O. of proefwerk gewoon nog ‘even’ aan kunt beginnen en daar zit dan net de crux.

Breinkennis

Hoe motiveer je een puber dan wel om tijdig te beginnen en het leren als een ‘proces’ te zien? Alleen het advies geven om leerstof  ‘gewoon’ een paar keer te herhalen werkt in het algemeen niet en bij pubers al helemaal niet, want zij vinden dit dodelijk saai. Professionals in het middelbaar onderwijs zouden misschien wat vaker gebruik kunnen maken van het feit dat het puberbrein best nieuwsgierig is naar nieuwe feiten, zeker als je het een beetje spannend vertelt.  Uit onderzoek blijkt dat het verpakken van breinkennis in een spannend verhaal of een verhaal vertellen over hoe ‘maakbaar’ het brein is, de leermotivatie bij pubers verhoogt . Als pubers meer plezier hebben in het leren, dan halen ze ook betere leerresultaten. Dit geldt trouwens niet alleen voor pubers, maar ook voor volwassenen!

Van geitenpaadje naar snelweg

In veel boeken die uitleg geven over de werking van het brein, wordt het verhaal van het ‘geitenpaadje’ gebruikt , zoals ook in het boek Breindidactiek van Gerjanne Dirksen e.a. In dit boek vind je veel informatie over het helpen leren met breinkennis. Ik gebruik zelf vaak het verhaal van de heg om de werking van het brein te illustreren, omdat bijna iedereen in zijn/haar jeugd weleens door zo’n heg is gekropen. Wat gebeurt er dan als je door zo’n heg kruipt? De eerste keer dat je dit doet, zit je waarschijnlijk helemaal onder de schrammen. Als je het bij de ene keer laat, dan zal de heg nauwelijks wijken. Maar als je verschillende keren door diezelfde heg kruipt, dan ontstaat er geleidelijk aan een paadje. In het begin is dit nog een klein paadje, een geitenpaadje, maar als je keer op keer door die heg kruipt, dan ontstaat er op den duur een steeds breder pad. Blijf je op dit pad lopen, dan wordt het nóg groter en breder. Wat heeft dit verhaal nu te maken met het brein?

Het boek Breindidactiek van Gerjanne Dirksen, helpen leren met breinkennis, e.a. vind je hier:

Sterke leerroute

Leerlingen die schijnbaar moeiteloos leren, zetten hun ‘geheime wapen’ in: ze gebruiken een sterke leerroute. Als je iets nieuws moet leren, bijvoorbeeld woordjes en je puber doet dat maar één of twee keer, dan is die kennis in het brein nog maar een geitenpaadje. De ‘heg’ zal zich gemakkelijk herstellen en niet verder wijken. Als leerstof wordt herhaald en op de juiste manier wordt opgeslagen, dan verandert er iets in de verbindingen tussen de hersencellen. Deze verbindingen zullen steeds sterker worden en vormen dan uiteindelijk een soort ‘snelweg’ in het brein. Je puber heeft iets geleerd en de leerroute die daarbij is gevormd is ijzersterk geworden. De geleerde informatie of vaardigheid is nu geautomatiseerd. Als je eenmaal iets echt hebt geleerd, kun je het eigenlijk niet echt meer ‘verleren’. Zelfs na jaren weet je dan nog dingen die je misschien niets eens meer wilt weten, zoals bijvoorbeeld de Duitse voorzetsels. Het kan zijn dat je kennis een beetje moet worden ‘afgestoft’, maar als je het even opzoekt, dan weet je het direct ook weer.

Geheugen is te trainen

Het geheugen is te trainen. Je hoeft daarvoor geen bijzonder talent te hebben. Iedereen kan dit doen of je nu jong bent of al ouder. Zo is het bekend dat achtvoudig wereldkampioen memoriseren (uit het hoofd leren), Dominic O’Brien,  7500 vragen en antwoorden uit zijn hoofd kan leren, terwijl hij ze maar één keer te zien kreeg. Dominic heeft dus geen uitzonderlijk talent, maar hij heeft wel een goed getraind geheugen. Hij gebruikt speciale geheugentechnieken om alle informatie in zijn hoofd op te slaan. Hij maakt van zijn hoofd een ‘geheugenpaleis’, waarin hij alle informatie systematisch opslaat en dus ook weer terug kan vinden. Vergelijk het maar met een kast. Als alles netjes en systematisch is opgeruimd in een kast, dan kunnen spullen snel en gemakkelijk weer teruggevonden worden. Is er geen systeem en worden alle spullen er zomaar in gemikt, dan kost het veel meer tijd om ze te pakken, áls je ze al kunt terugvinden!

Breinkennis

Naast het trainen van het geheugen is het belangrijk dat er effectief wordt geleerd. Dat wil zeggen leren met oog voor de zes breinprincipes:

1. Focus
2. Herhaling
3. Voortbouwen op ‘oude kennis’
4. Emotie
5. Creatie
6. Zintuiglijk rijk
   

   ---

ZIBBA!

4 effectieve tips om zintuiglijk rijk te leren

Wat onthoudt een puber beter? Woorden of beelden? De meeste pubers zeggen ‘beelden’ en dat klopt ook.
Wat onthoudt een puber beter? Gewone, dagelijkse dingen of gekke dingen? Het is waarschijnlijk geen verrassing voor dat gekke dingen veel beter worden onthouden. Dat is zo in het ‘gewone leven’ en dat is ook zo op school. Ik gebruik hiervoor een techniek die ik ZIBBA heb genoemd. ZIBBA werkt als lijm voor het geheugen!

Tip 1
De ZI staat voor ‘Zintuigen’. Gebruik zoveel mogelijk zintuigen tegelijkertijd bij het leren.Lezen alleen is niet voldoende.  Zeg leerstof hardop, maak een mindmap en gebruik beweging.

Tip 2
De eerste B staat voor Bekend. Woorden (en andere leerstof) die onthouden moet worden, moet worden gekoppeld aan informatie die al bekend is. Die informatie wordt als ‘kapstok’gebruikt.

Tip 3
De tweede B staat voor Beelden. Woorden moeten zoveel mogelijk worden omgezet in beelden. Houd de beelden simpel. Hoe simpeler, hoe beter!

Tip 4
De A staat voor Absurd. Maak de beelden zo ‘gek’ mogelijk. Hoe gekker, hoe gemakkelijker het beeld kan worden onthouden. Het brein houdt niet van saai! Een beeld van een gewone olifant is niet erg bijzonder. Het wordt absurd en dus bijzonder als die olifant rood wordt gemaakt en gaat zwemmen in de zee!

Houdt jouw puber ook van leren met actie en sensatie en wil je binnen één dag meer RUST IN HUIS?

Ontdek hier de Snelste en meest Effectieve LEREN LEREN Training om huiswerk te plannen, te leren, te weten en nooit meer te vergeten, zonder verdere extra tijdsinvestering. Zelfs als je al allerlei huiswerktrainingen hebt geprobeerd…

Veel ouders gingen je al voor en noemen de training LIFE CHANGING! 

Delen

Ken je iemand voor wie dit artikel ook nuttig zou kunnen zijn? Deel dan het bericht en stuur het naar je netwerk. Hoe meer mensen breinkennis hebben, hoe beter het leerproces kan verlopen. 

bron:  dit artikel is deels gebaseerd op het boek “Breindidactiek”, helpen leren met breinkennis, van Gerjanne Dirksen e.a.