Leersucces is een recept en dit zijn de ingrediënten!

Leersucces:  hoeveel frustraties zou het niet besparen voor een puber en zijn/haar directe omgeving als daar een soort ‘recept’ voor zou bestaan? Hoeveel dagelijkse ergernissen zouden voorkomen kunnen worden, omdat we weten dat het ‘er wel in zit’, maar dat we zien dat die leuke, maar ook vaak eigenwijze puber maar niet in beweging komt? Of dat we juist zien dat er wél inzet wordt getoond, maar dat leersucces toch uitblijft. Het goede nieuws is dat leersucces inderdaad een ‘recept’ is en in dit blog geef ik je de juiste ingrediënten. 

Instant succes

Leersucces, tja waarom zou je als puber eigenlijk nog succes willen hebben op school? Succes waar je vaak op lánge termijn pas echt iets aan hebt? We leven in een snelle wereld die een puber voortdurend in de gelegenheid stelt om instant succes te boeken. Met Insta en Facebook kun je fantastische foto’s laten zien die direct likes en aandacht opleveren. Ook op YouTube kan een puber allerlei leuke filmpjes zetten die vrijwel meteen positieve reacties opleveren en ook twitteren levert instant veel aandacht op. En dan zijn er nog tig andere mogelijkheden om online succesvol te zijn…

Het volgen van anderen is een ook populaire bezigheid voor pubers. Vloggers zijn ontzettend populair en zij laten een wereld zien die lijkt te bestaan uit veel spanning, succes en heel veel geld verdienen. Ingrediënten die garant lijken te staan voor een succesvol leven en die dus navolging verdienen in de ogen van veel pubers. Vooral bij meisjes zijn challenges als Fitgirl of Woke-up-this- way heel populair. Hierdoor lijkt het onlinesucces van de vloggers ook op hen af te stralen.

Leersucces nastreven lijkt dus iets te zijn voor lang vervlogen tijden, maar de realiteit is anders. Naast de virtuele wereld van ‘even snel scoren’, bestaat de ‘gewone’ wereld van de school. En op school is een zekere mate van leersucces onmisbaar om zonder al te veel kleerscheuren de eindstreep te kunnen halen.  Waarom is het eigenlijk zo lastig om gewoon je huiswerk te maken en te leren? Het antwoord hierop is ‘emotie’!

Aandacht gaat sneller naar emoties dan naar taken

Positief en positief blijft positief, maar negatief en positief is altijd negatief. Dat leert de wiskunde ons, maar deze vergelijking lijkt ook op te gaan voor emoties. Emoties die juist in het brein van een puber heftig op en neer kunnen bewegen tussen positief en negatief en de balans lijkt wel eens door te slaan naar negatief.  Op school heeft een puber vooral veel aandacht nodig voor de diverse vakken, want leren is echt een hele klus voor een puberbrein. En na die tijd is er dan ook nog huiswerk waarvoor een puber alle aandacht nodig hebt, maar helaas zitten de emoties die aandacht vaak in de weg. Ook als een puber van plan is om vandaag écht, echt, echt al het huiswerk te maken en te leren, geeft het brein liever aandacht aan zijn/haar emoties in plaats van aan de huiswerktaken die gedaan moeten worden.

Emoties kunnen natuurlijk positief zijn, zoals enthousiasme en plezier, maar dit soort emoties lijken helaas niet zo veel voor te komen bij het leren….Vaak zijn het eerder negatieve emoties zoals onrust, angst of stress die de kop opsteken. En dat gebeurt vaak zonder dat een puber zich ervan bewust is. Voor het puberbrein maakt dat allemaal niets uit: emoties zijn emoties, maar …… voor de schoolresultaten maakt het natuurlijk wel uit of een puber negatieve of positieve emoties heeft. Stress en schoolsucces zijn namelijk beslist géén kameraden!

De wet van de selffulfilling prophecy

Wie kent niet de ijzeren wet van de selffulfilling prophecy? We denken dat er iets rampzaligs gebeurt en dat is dan ook zo! Vrijwel iedereen herkent dit wel: het gaat in het dagelijkse leven niet altijd, zoals je dat graag zou willen. En dat geldt natuurlijk ook voor het gemiddelde schoolleven van een puber. Een positieve mindset is een belangrijke voorwaarde voor succes en dus ook voor leersucces.

Als een puber bij voorbaat al denkt dat het niet gaat lukken om alle woordjes Frans te leren of dat hij/zij een onvoldoende gaat halen voor wiskunde, dan is dat waarschijnlijk ook zo.  Het menselijk brein snapt het woordje NIET namelijk slecht. Als een puber een positieve mindset heeft en wél vertrouwt op eigen kunnen, dan heeft hij/zij de sleutel tot leersucces binnen handbereik.  De Engelsen hebben hiervoor een mooie uitdrukking: de ‘self fulfilling prophecy’. Wat we al dan niet verwachten te krijgen aan succes, dat krijgen we ook.

Als een puber, vaak onbewust, negatieve verwachtingen heeft ten aanzien van de eigen resultaten en leersucces inderdaad uitblijft, dan is het gevolg ook dikwijls nog dat hij/zij zich een beetje het slachtoffer gaat voelen van de situatie. Voor negatieve leerresultaten zoekt een puber regelmatig allerlei redenen die buiten hem/haar zelf liggen. De docent kan niet goed uitleggen, het is te rumoerig in de klas, de docent moet hem/haar altijd moet hebben of er was gewoon niet genoeg tijd om al die woordjes Frans goed te leren.

Natuurlijk kan iedereen wel eens een ‘bad schoolday’ hebben, maar klagen of excuses zoeken helpen een puber niet bij het leren. Ook als een puber lijdt aan de “ik-wacht-wel-af” ziekte, dan zal leersucces uitblijven! Wat is er dan voor nodig om wél succesvol te zijn op school? Met welke ‘ingrediënten’ lukt het wel om er iets van te bakken op school?

De belangrijkste ingrediënten voor leersucces

De belangrijkste ingrediënten voor leersucces zijn ‘bereid zijn’ en ‘de kracht van het denken’.  Een puber moet bereid zijn om zijn/haar aandacht te richten op het schoolwerk. Dat betekent beslist niet dat een puber daarnaast geen ‘me-time’ meer zou kunnen hebben, maar hij/zij  moet er soms wel (even) iets voor laten. Soms moet er een keuze worden gemaakt tussen school en bijbaantje, tussen school en sport en daar wringt dan vaak meteen de schoen. Zolang een puber niet echt zélf de keuze maakt om van het leren een succes te maken en het alleen een wens is van zijn/haar omgeving, dan is het vaak trekken aan een dood paard.

Tips

Er is natuurlijk wel een aantal tips dat het gemakkelijker maakt om de aandacht te richten op het huiswerk en waarmee we een puber kunnen helpen om zich te concentreren.  Huiswerk maken met een telefoon in de buurt is bijvoorbeeld echt een ‘no go’. Die kan dus maar beter niet worden meegenomen naar de studeerkamer. En als de computer nodig is om het huiswerk te maken of te leren, let er dan even op dat alle ‘piepjes’uitstaan!

Dit lijken simpele adviezen, maar ze hebben wel degelijk een groot effect op het concentratievermogen. Er zijn weinig mensen die zich realiseren dat elk piepje ervoor zorgt dat de aandacht van de puber (onbewust) weer wordt afgeleid.  Zelfs als een puber in staat is om het piepje te negeren en hoe groot is die kans, dan duurt het vaak weer een kleine 10 minuten voordat hij/zij echt weer de aandacht kan richten op de taak. Als dat al lukt, want door het bekende piepje, draaien de raderen van de emoties weer op volle toeren en wordt de aandacht van de puber als vanzelf daarnaar toe getrokken.

Het recept voor krachtig denken

Hoe zorg je er nu voor dat een puber een positieve mindset ontwikkelt? De kracht van onze gedachten is enorm. In mijn blog ‘Oei, het groeit’,  kun je lezen dat pubers gemotiveerd kunnen worden om te leren, als ze weten dat hun brein hierdoor kan veranderen. Zo kunnen we hen niet alleen helpen beter te presteren op school, maar ook bij het bereiken van hun persoonlijke doelen.  Onze vaardigheden en ons gedrag vormen onze hersenen.Vorm en werking van ons brein kunnen dus worden veranderd door ons gedrag. Als het brein en de juiste mindset groeien, groeit ook het leersucces!

Oei, het groeit! Leren kun je LEREN

Leersucces en denkkracht gaan hand in hand

Het zou natuurlijk geweldig zijn als een puber een lege plek zou hebben in zijn/haar studeerkamer, waar hij/zij, gelijk Harry Potter, zwaaiend met een toverstaf een spreuk voor leersucces kon opzeggen en taadaaa, wat de puber heeft gewenst is op datzelfde moment al uitgekomen. Helaas werkt dit zo natuurlijk niet. Ik kan hem/haar ook niet leren te toveren, maar ik weet wel dat de kracht van het eigen denken enorm is. Je kunt léren om die kracht optimaal te gebruiken. Vanwege de wet van de selffulfilling prophecy gebeurt namelijk precies datgene wat je denkt.  Het is dus belangrijk dat een puber zich niet ziet als een hulpeloos slachtoffer van de leersituatie, maar als iemand die zijn of haar eigen gedachten en daarmee zijn/haar leersucces kan bepalen.

Leersucces kun je zien als een recept, net zoals een recept voor het eten. Iedereen kan een lekkere appeltaart bakken als je het juiste recept volgt. Je hoeft alleen maar de goede ingrediënten in de juiste volgorde in de vorm te doen en het resultaat is een lekker geurende appeltaart. Je krijgt geen broodjes, cake of  pudding, maar precies dat wat je verwacht, namelijk appeltaart.  Als je geen enkele ervaring hebt met bakken, dan heb je in het begin nog een recept nodig, maar na een tijdje weet je alles precies uit je hoofd. Zo is het met leren precies hetzelfde. Als een puber het goede recept voor leersucces volgt, dan wordt leren een automatisme. Hij/zij krijgt dan precies wat hij/zij denkt te krijgen, namelijk leersucces!

De sleutel om tegenslagen te overwinnen

Soms lijkt het heel eenvoudig om snel succes te hebben. Denk maar even terug aan dat leuke filmpje op Youtube. Zo werkt het echter in het leven niet. Veel mensen vergeten dat succes eigenlijk nooit ‘vanzelf’ komt. Als iemand succes heeft, was de weg naar dat succes bijna nooit gemakkelijk. Het lijkt dan allemaal wel vanzelf te gaan, maar vaak ging er een heleboel (denk)werk aan vooraf. Als dat niet zo was, dan ging iedereen voor dat snelle en gemakkelijke succes. Maar waarom lukt het de één wel en de ander niet? De sleutel voor succes is om tegenslagen te overwinnen en om een paar basisfouten te vermijden.

Don’t do this at home!

Wat moet een puber niet doen en wat juist wel? Hieronder 3 basisfouten die vaak worden gemaakt, maar die gemakkelijk kunnen worden vermeden. 

1. Denken dat hij/zij niet overal goed in kan zijn: bijvoorbeeld in talen én in wiskundige vakken.
2. Denken dat het een volgende keer ook weer mis gaat, omdat het de keer daarvoor zo was.  Kortom een negatieve mindset ontwikkelen en denken dat als het nú niet lukt, het nóóit gaat lukken. Als je dat gelooft, dan zou dat betekenen dat je ook nooit ergens beter in zou kunnen worden, wat onzin is.
3. De laatste fout is dat een puber vaak vergeet wat er allemaal al gelukt is. Toen hij/zij werd geboren, kon hij/zij alleen maar huilen en een paar luiers per dag vullen. Inmiddels zijn er al heel wat vaardigheden bij gekomen. Mensen hebben tot de pubertijd leren kruipen, lopen, praten, fietsen, zwemmen, lezen, rekenen en nog veel meer.

Growth mindset

Hoe ontwikkelt een puber nu zijn/haar denkkracht? Hiervoor is het belangrijk dat een puber beseft dat het brein maakbaar is. Denkkracht kun je ontwikkelen door uit te gaan van om van een ‘growth mindset’.  Je puber beheerst een bepaalde vaardigheid nu misschien nog niet, maar hij/zij kan het wel leren.  Ik geef zelf vaak het voorbeeld van het leren lopen. Hoe moeilijk is dat eigenlijk niet voor een peuter? In die tijd is hij vast heel vaak op zijn achterste belandt. Was dat een reden om de rest van het leven maar te blijven kruipen? Nee, natuurlijk niet. Een peuter huilt misschien even, maar direct daarna staat hij weer op de wiebelige beentjes. Hij blijft het proberen totdat het uiteindelijk ook lukt om een paar wankele pasjes te zetten.  Geen enkel kind zal ooit hebben gedacht dat het lopen nóóit zou gaan lukken, omdat het daarvoor vele keren was gevallen.

Leersucces en de juiste ingrediënten

Als een puber echt leersucces wil hebben op school, dan is het belangrijk dat het wordt gezien als een recept. Een recept met ingrediënten die iedereen kan toevoegen. Motivatie is mooi meegenomen, maar motivatie alleen is vaak niet genoeg om echt door te zetten. Als een puber een aantal keren geen succes heeft op school, dan neemt de motivatie vaak in rap tempo weer af. Motivatie alléén is dus geen garantie dat om leerdoelen te bereiken.  Motivatie heeft namelijk te maken met gevoel en dat gevoel kan veranderen door stress of door de omstandigheden.

Als een puber het juiste recept volgt en een leerstrategie ontwikkelt, dan staat dit wel garant voor leersucces.  Is het eenvoudig om zo’n strategie te ontwikkelen? Nee, dat is het niet. Maar iedereen, dus ook een puber, kan leren om “nee” te zeggen tegen stress en afleiding. Visualiseren van leersucces kan hierbij een grote rol spelen. Wat heeft hij/zij nodig om een ‘huiswerktaart’ te maken? Welke voordelen levert het op als hij/zij het gestelde doel behaalt? Hoe zou hij/zij zich voelen? Motivatie is belangrijk, maar om vol te houden is een leerstrategie nodig. Zonder de juiste huiswerkaanpak blijft het modderen en wie wil dit nu? Leren kun je echt LEREN.

Vind je dit een nuttig artikel, deel het dan met je netwerk. Hoe meer ouders, begeleiders of andere belangstellenden weten hoe pubers gemotiveerd kunnen worden voor schooltaken, hoe meer we hen hierbij kunnen ondersteunen. Dáár doen we het toch voor?